Nieuw consortium zet grootste database van pathologiebeelden op en versnelt ontwikkeling van kunstmatige intelligentie in geneeskunde

Nijmegen, 19 maart 2021 – Een Europees consortium van vooraanstaande onderzoekscentra, ziekenhuizen en farmaceutische bedrijven zet een centrum op voor het delen van pathologiegegevens. Daarmee zet men een stap vooruit in de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie (KI) in de pathologie. Het 6-jarige, € 70 miljoen kostende project met de naam ‘BIGPICTURE’ luidt een nieuw tijdperk in de pathologie in. 

Pathologie is de hoeksteen van voorbereidend onderzoek naar ziektes zoals kanker, auto-immuunziektes en de nazorg na transplantaties. Het is ook essentieel voor de beoordeling van de veiligheid van geneesmiddelen. Het is gebaseerd op microscopisch onderzoek van weefselmonsters (slides). Het vakgebied is, ondanks haar centrale rol, nog steeds erg afhankelijk van de kwalitatieve beoordeling door een gekwalificeerde patholoog 

De microscoop symboliseert het beroep, maar het digitaliseren van slides heeft de laatste jaren een revolutie teweeggebracht. Beelden kunnen nu niet alleen op grote afstand worden gedeeld en toegankelijk worden gemaakt, ze kunnen ook door computers worden verwerkt. Dit opent de deur naar (KI)-toepassingen die de patholoog helpen bij het bestuderen van aandoeningen, het vinden van betere behandelingen en het bijdragen aan de 3 R’s (replace [vervang], reduceer en refine [verfijn] het gebruik van proefdieren bij onderzoek). Voor de ontwikkeling van betrouwbare KI-toepassingen zijn grote hoeveelheden gegevens nodig. Bij pathologie betekent dat een enorme verzameling digitale slides en medische gegevens, noodzakelijk voor de beoordeling. Vanwege de data-opslagcapaciteit die je nodig hebt om zo'n grote verzameling te hosten, is delen tot nu toe moeilijk geweest. Ook het vertrouwelijke karakter van de medische informatie maakt dit lastig.

Binnen het BIGPICTURE-project streeft men naar een snelle ontwikkeling van KI in pathologie. Daarom wordt het eerste Europese, ethische, AVG-conforme (Algemene Verordening Gegevensbescherming) en op kwaliteit gecontroleerde platform opgezet. Daarbinnen bestaan omvangrijke data en KI-algoritmes naast elkaar. Het BIGPICTURE-platform wordt ontwikkeld op een duurzame en geïntegreerde manier. Het verbindt gemeenschappen van pathologen, onderzoekers, KI-ontwikkelaars, patiënten en partijen uit het bedrijfsleven.
Het project wordt verdeeld in vier delen die te maken hebben met de enorme verzameling gegevens. Ten eerste moet er een infrastructuur (hard- en software) worden opgezet om miljoenen beelden van een aantal gigabytes op te slaan, te delen en te verwerken. Ten tweede moeten juridische en ethische regels worden ingevoerd voor goed gebruik van gegevens. Daarbij moeten de privacy van de patiënt en de vertrouwelijkheid van de gegevens worden gerespecteerd. Vervolgens worden er 3 miljoen digitale slides van mensen en proefdieren verzameld en opgeslagen. Het centrum levert zo de gegevens voor de ontwikkeling van KI-hulpmiddelen voor pathologie. Ten slotte worden functionaliteiten ontwikkeld voor het gebruik van de database en voor het verwerken van beelden voor diagnostiek en onderzoek. 

BIGPICTURE is een publiek-private samenwerking gefinancierd door IMI. Er zijn academische instellingen, midden- en kleinbedrijf (MKB), overheidsorganisaties en farmaceutische bedrijven in vertegenwoordigd, plus een groot netwerk van partners die slides aanleveren. De bij het project betrokken consortiumpartners zijn: 

Academische instellingen: Radboud University Medical Center (NL), Linköping University (SE), Leeds Teaching Hospitals NHS Trust (UK), University Medical Centre Utrecht (NL), Uppsala University (SE, ELIXIR node), Haute Ecole Spécialisé de Suisse Occidentale (CH), Eindhoven University of Technology (NL), University of Warwick (UK), Technical University of Munich (DE), Medical University Graz (AT), Institut Pasteur (FR), University of Liege (BE), University of Semmelweis (HU), National Cancer Institute (NL), Region Östergötland (SE), Medical University Vienna (AT), University of Marburg (DE), Helsingin ja Uudenmaan sairaanhoitopiirin kuntayhtymä (FI),

Farmaceutische bedrijven: Novartis Pharma AG (CH), Janssen Pharmaceutica NV (BE), Bayer AG (DE), Boehringer Ingelheim International GmbH (DE), Novo Nordisk A/S (DK), Pfizer Ltd (GB), Roche (CH), Sanofi Aventis recherche et Développement (FR), Institut de Recherches Internationales Servier (FR), and UCB Biopharma SRL (BE).

Andere publieke & private organisaties: CSC – IT Center for Science Finland (FI, ELIXIR node), Biobanks and biomolecular resources research infrastructure (AT), Azienda Ospedaliera Per L’Emergenza Cannizzaro (IT), Fraunhofer-Gesellschaft zur Förderung der angewandten Forschung e.V.(DE), Deutsches Institut für Normung E.V. (DE), European Institute for Innovation through Health Data (BE), European Society of Pathology (BE), Digital pathology association (US), GBG Forschungs Gmbh (DE), ttopstart (NL), Sectra AB (SE), Cytomine SCRLFS (BE), Stichting Lygature (NL), Owkin (FR), Deciphex (IE), MedicalPhit (NL), Timelex (BE), 

BIGPICTURE is gestart op 1 februari 2021 en zal 6 jaar lopen. De bedoeling is dat het platform daarna blijft. Het consortium zal gedetailleerde duurzaamheidsplannen uitwerken om het platform te continueren en te blijven ontwikkelen.

Bevestiging van ontvangst van subsidie en disclaimer
Dit project heeft financiering verkregen uit de ‘Innovative Medicines Initiative 2 Joint Undertaking’ onder subsidie-overeenkomst nr. 945358. Deze Gemeenschappelijke Onderneming krijgt subsidie van het ontwikkelings- en innovatieprogramma Horizon 2020 van de Europese Unie en van EFPIA. www.imi.europe.eu

Deze publicatie geeft de visie weer van het consortium. Noch IMI, noch de Europese Unie of EFPIA zijn verantwoordelijk voor gebruik dat gemaakt kan worden van de hierin opgenomen informatie.