Kedilerin yaşları ve yaşam evreleri
Pek çok ülkede en popüler evcil hayvanlar arasında yer alan kediler, çoğu zaman sahipleri için can yoldaşı ve ailenin üyesi gibidir. Öte yandan, kediler yaşlandıkça sağlıklarının nasıl değiştiğini birçok insan tam anlamıyla bilmeyebilir.
Kedilerin sağlık ihtiyaçları yaşlandıkça değişir. Kedilerde Yavru, Genç, Yetişkin, Olgun, Yaşlı ve Süper Yaşlı olmak üzere altı yaşam evresi tanımlanmaktadır. Genel olarak her evrede farklı sağlık sorunlarının ortaya çıktığı düşünüldüğünde nelere dikkate edilmesi gerektiğini bilmek, kedinizin daha uzun, sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürmesine yardımcı olabilir.
Yavru (doğumdan 6 aya kadar)
Bu dönemde yarık damak veya fıtık gibi doğuştan var olabilecek sağlık sorunları tespit edilmeli, ayrıca yaşam tarzı, beslenme, kısırlaştırma, çip takılması, aşı ve parazit kontrolü gibi konular ele alınmalıdır. Davranışsal bozuklukların gelişmesini önlemek için evinizdeki fiziksel ve sosyal ortamının yavru kedinizin ihtiyaçlarını karşıladığından da emin olmalısınız.
Genç (7 aydan 2 yaşına kadar)
Genç kedilerde en yaygın görülen sağlık sorunları arasında bulaşıcı hastalıklar (aşıların zamanında yapılması önemlidir) ve kavga, avlanma ve travma gibi problemler sayılabilir çünkü bu dönemde çok aktif olurlar ve keşfetmeye bayılırlar! Kediniz bir yandan da fiziksel ve duygusal açıdan olgunlaştığı için yaşadığı ortama ve dış çevreye (eğer dışarı çıkıyorsa) sürekli dikkat etmeniz, ayrıca kısırlaştırıldıktan sonra kilo almamasını sağlamak için beslenmesini düzenlemeniz ve kilosunu izlemeniz önemlidir.
Yetişkin (3 – 6 yaş)
Dışarıya da çıkan ev kedileri, yaşamlarının yetişkin döneminde hala aktif avcı oldukları için aşıları ve parazit kontrolleri sürdürülmelidir. Yetişkin kedilerin çoğunda diş ve/veya diş eti hastalıkları görülebilir; bunlar ciddi ağrıya ve diş kaybına neden olabilir. Kedinizin dişlerini temizlemek için veteriner hekiminize danışabilirsiniz. Bu yaşam evresinde karşılaşılan diğer yaygın problemler arasında obezite, diş hastalıkları, sistit (idrar yolu enfeksiyonu), bağırsak hastalıkları, kalp hastalığı ve davranış bozuklukları sayılabilir.
Olgun (7 – 10 yaş)
Kediler çoğu zaman yedi yaşından sonra da hala genç görünebilir ve oyuncu olabilir ama yaşa bağlı hastalıklar geliştirme riskleri artar. Bunların tipik örnekleri diyabet, böbrek hastalığı, yüksek tansiyon, hipertiroidizm ve kanser gibi hastalıklardır. Bu dönemde yakından izlenmeleri, tüylerin durumu, aşırı uyuma, kilo kaybı, kusma, ishal, kabızlık, iştah veya su içmede değişiklikler, tuvalet davranışlarında değişiklikler ve hareketliliğin azalması gibi yaygın hastalık belirtilerine odaklanılması önemlidir. Obezite, Olgun ve Yaşlı kedilerde zirve yaptığı için beslenmeye daha çok dikkat edilmelidir. Kedilerin düzenli tartılması ve durumlarının izlenmesi önemlidir.
Yaşlı (11 – 14 yaş)
Bu evrede daha fazla uyuma ve/veya hareketliliğin azalması gibi dikkat çekmeyen değişiklikler görülebilir. Ama bu tür değişiklikleri bile “yaşlılığa” bağlayıp görmezden gelmemelisiniz. Kediler yaşlandıkça aşırı aktif tiroid bezleri, yüksek tansiyon, böbrek hastalığı, artrit, diyabet ve kanser gibi problemlerin gelişme olasılığı daha yüksektir. Yaşlı kediler, kendilerini eskisi kadar temizlemeyebilir; bu durum da tüylerinde ve derilerinde problemlere ve tırnakların aşırı uzamasına neden olabilir. Yaşlı kediler, koku alma duyuları eskisi kadar keskin olmadığı ya da diş veya diş eti hastalıkları olduğu için daha az mama yiyebilir. Bu hastalıkların ve değişikliklerin çoğu, başarıyla yönetilebilir ve yaşlı kedilerin kaliteli bir yaşam sürmesi sağlanabilir.
Süper Yaşlı (15 yaş ve üstü)
Süper yaşlı evresinde pek çok şey aynı anda ters gidebilir! Kanser, böbrek hastalığı, kalp hastalığı, aşırı aktif tiroid bezleri, yüksek tansiyon, sindirim problemlerinden kaynaklı kilo kaybı ve artrit gibi yaşa bağlı hastalıkların riski artar. Bununla birlikte, bu gibi hastalıkların pek çoğu tedavi edilebilir, dolayısıyla değişiklikler sadece yaşlanma süreciyle ilişkilendirilmemelidir. Sağlık muayeneleri, bu evrede hala önemlidir ve kafa karışıklığı, içe kapanıklık, amaçsızca dolaşmak ve aşırı miyavlama gibi belirtiler insanlardaki demansın kedilerdeki karşılığı olan yaşlılık bunamasına işaret edebilir.
Öte yandan, bu hastalıkların ve değişikliklerin çoğu, başarıyla yönetilebilir ve süper yaşlı kedilerin bile kaliteli bir yaşam sürmesi sağlanabilir.
Kedilerin söylendiği gibi dokuz canı olmayabilir ama kedinizin her yaşam evresini mutlu ve sağlıklı geçirmesine yardımcı olabilirsiniz.
Daha kapsamlı bilgi için lütfen daima veteriner hekiminize danışın.